Με τον Καμμένο ή με τον Κουρτάκη;

"Σύλληψη δημοσιογράφων μετά απο μήνυση υπουργών είναι απαράδεκτο. Στον Τύπο απαντάς, δεν τον διωκεις απο θεση εξουσιας".

του Κώστα Βαξεβάνη
Ήταν η πρώτη αντίδρασή μου μέσω τουίτερ, όταν έγινε γνωστό πως οι δημοσιογράφοι Γιάννης Κουρτάκης και Παναγιώτης Τζένος συνελήφθησαν μετά από μήνυση του Πάνου Καμμένου. Η θέση αυτή την οποία έχω εκφράσει όχι μόνο όσες φορές έχω μηνυθεί (πάνω από 70 πια) αλλά και όποτε συνάδελφος μηνύεται από πολιτικό πρόσωπο, είναι μια θέση που έχουν οι δημοσιογράφοι παγκόσμια. Ξεχάστε ποιός έχει δίκιο και ποιός μήνυσε ποιόν. Είναι εύκολο να διακρίνεις ή να εφεύρεις δίκιο σε κάποιον μηνυτή, για να σύρεις ολόκληρη τη δημοσιογραφία δέσμια αλλά κυρίως όμηρη.
Ας ξεκαθαρίσω μερικά πράγματα.
Η Ελλάδα είναι μία απο τις ελάχιστες Ευρωπαϊκές χώρες, όπου η συκοφαντική δυσφήμηση είναι ποινικό αδίκημα και η μοναδική που είναι και αυτόφωρο. Αυτό σημαίνει δηλαδή, πως οποιοσδήποτε μπορεί να μηνύσει έναν δημοσιογράφο, ακόμη και με ψευδή στοιχεία και η Αστυνομία αν ζητηθεί η αυτόφωρη διαδικασία, θα τον συλλάβει και θα τον οδηγήσει με χειροπέδες στα κρατητήρια και στη συνέχεια σε δίκη.
Προφανώς και το θέμα δεν είναι ότι οι δημοσιογράφοι είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία που δεν πρέπει να συλλαμβάνεται και να δικάζεται ακόμη και όταν αδικεί τους άλλους. Το θέμα -και είναι θέμα Δημοκρατίας και μιας από τις βασικές ελευθερίες- είναι ότι ο δημοσιογράφος πρέπει να μπορεί να ασκεί ελεύθερα το λειτούργημά του χωρίς να φοβάται την τιμωρία, την εκδίκηση και τη συνωμοσία των ισχυρών.
Οι ελληνικές κυβερνήσεις αρνούνται παρά τις συστάσεις των Ενώσεων Δημοσιογραφων απ όλο τον κόσμο, να αποποινικοποιήσουν τη συκοφαντική δυσφήμηση και να την κάνουν, όπως αλλού, αστικό αδίκημα. Όποιος θίγεται, πάει στο αστικό δικαστήριο και ζητά να αποκατασταθεί. Είναι φανερό, πως αυτή η απαρχαιωμένη λειτουργία των κυβερνήσεων που κάνουν ακόμη και νόμους για να βγαίνουν από τη φυλακή οι εγκληματίες του λευκού κολάρου αλλά συλλαμβάνουν δημοσιογράφους όπως τους αυτοφοράκηδες στα μπουζουκσίδικα, δεν είναι μια αβλεψία , αλλά ένα σύστημα αυτοπροστασίας.
Όχι μόνοι αυτό. Οι πολιτικοί, ενώ έχουν το δικαίωμα τα μηνύσουν το δημοσιογράφο , ταυτόχρονα διατηρούν το δικαίωμα στην ασυλία.Δηλαδή ο δημοσιογράφος ακόμη και αν κάνει αντιμήνυση για συκοφαντική δυσφήμηση, ο πολιτικός δεν θα συλληφθεί, αλλά θα πρέπει να ακολουθηθεί μια διαδικασία στη Βουλή που ξέρουμε πού καταλήγει. Το φυσικό και συνταγματικό ταυτόχρονα θα ήταν όποιος βουλευτής μηνύσει πολίτη, αυτόματα να χάνει την ασυλία του έναντι του πολίτη για να υπάρξει ισονομία και πραγματική Δικαιοσύνη.
Υπάρχει επίσης ένα πλαίσιο ευρωπαικών και διεθνών νόμων, όπως η Ευρωπαική Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) που ορίζουν το δικαίωμα που έχουν οι δημοσιογράφοι στην κριτική τους απέναντι στα πολιτικά και γενικώς δημόσια πρόσωπα. Το άρθρο 10 της ΕΣΔΑ, προβλέπει πως οι δημοσιογράφοι έχουν δικαίωμα να ασκούν σκληρή, υπερβολική ακόμη και άδικη κριτική στα δημόσια πρόσωπα γιατί αυτός είναι ο κοινωνικός τους ρόλους. Τα δημόσια πρόσωπα, όπως έχουν νομολογήσει και ελληνικά δικαστήρια, οικειοθελώς θέτουν τον εαυτό τους στη σφαίρα της διαφάνειας και του δημοσίου ελέγχου, άρα και στη σκληρή ή άδικη κριτική του δημοσιογράφου. Υπάρχει ο κίνδυνος οι προσπάθειες "προστασίας" των δημοσίων προσώπων, να καταλήξουν σε παρεμπόδιση της ελευθερίας του λόγου. Πολλές καταδικαστικές αποφάσεις ελληνικών δικαστηρίων κατά δημοσιογράφων, καταπέφτουν στα ευρωπαϊκά δικαστήρια που αναγνωρίζουν πως ο δημοσιογράφος είναι το μποουλντοκ της κοινωνίας και καλώς ασκεί (όχι πάντα καλώς εννοούμενο) έλεγχο.
Το θέμα δεν είναι αν ο Καμμένος έχει δίκιο, αλλά αν πρέπει ο δημοσιογράφος να σέρνεται με τέτοιες επιθετικές διαδικασίες στα δικαστήρια. Αν συναινέσουμε σε αυτό, τότε δεν δικαιώνεται ο Καμμένος που μπορεί να έχει δίκιο (όπως άλλωστε λένε όλοι οι μηνυτές) αλλά όσοι θέλουν τη δημοσιογραφία σε ομηρία και τους δημοσιογράφους υπαλλήλους.
Να σα πω ένα παράδειγμα. Ο Αντρέας Βγενόπουλος εξακόντισε εναντίον μου πάνω από 40 μηνύσεις. Η ιστορία πλέον έχει κρίνει πως είχα δίκιο. Επί τέσσερα χρόνια όμως, έτρεχα στα δικαστήρια, πλήρωνα δικηγόρους, σπαταλούσα εκατοντάδες εργατοώρες για προετοιμασία. Φυσικά υπήρχε ο φόβος, αντί να δικαιωθώ να χάσω και τελικώς να καταστραφώ. Στην καλύτερη περίπτωση πάντως να αυτολογοκριθώ, να πάψω να γράφω όσα αποκάλυπτα γι αυτόν για να μην καταστραφώ. Ο μηνυτής είτε είχε δίκιο, είτε είχε άδικο, κατάφερνε να κρατά το πιστόλι στον κρόταφο της δημοσιογραφικής λειτουργίας.
Η προσπάθεια να αποδοθεί δίκιο στον Καμμένο ή στους δύο συναδέλφους δεν λύνει το πρόβλημα, δημιουργεί απλώς οπαδούς. Αν η αστυνομία λειτουργώντας μέσα σε ένα απαρχαιωμένο νομικό πλαίσιο, μπουκάρει σε εφημερίδες να κάνει συλλήψεις, τότε το αν ο μηνυτής "έχει δίκιο" είναι θέμα οπτικής, γιατί το θέμα ουσίας είναι πως καταλύεται η λειτουργία του Τύπου και μάλιστα νομοτύπως.
Φυσικά δεν συμβαίνει σήμερα όπως θέλουν να δείχνουν διάφοροι όψιμα ευαίσθητοι. Συμβαίνει επί δεκαετίες , αλλά γίνεται όλο και πιο άσχημο, γιατί δεν υπάρχει κανένα θεσμικό όργανο να υπερασπίσει το δημοσιογράφο και τη δημοσιογραφία.
Η κυβέρνηση πρεπει να καταργήσει και το αυτόφωρο και την ποινική υπόσταση της συκοφαντικής δυσφήμησης. Όποιος θεωρεί ότι αδικείται μπορεί να προχωρήσει σε αστικές νομικές ενέργειες και απαίτηση αποκατάστασής του. Πρέπει να σταματήσει το παραμύθι της θυματοποίησης του πολιτικού και τα δημόσια πρόσωπα να αντιληφθούν πως η κάθοδός τους στην πολιτική και τη δημόσια σφαίρα είναι εθελοντική. Δεν έχει μόνο βουλευτικά προνόμια αλλα και έλεγχο. Ίσως το αγνοούν οι υπουργοί Δικαιοσύνης, αλλά στην Ελλάδα, καταδικάζονται πλέον δημοσιογράφοι γιατί κάνουν απλές αξιολογικές κρίσεις, λένε δηλαδή την άποψή τους. Η κατρακύλα πρέπει να σταματήσει. Και αφού δεν υπάρχουν συλλογικά δημοσιογραφικά όργανα για να αποκαταστήσουν τα πράγματα, ας πάρει η κυβέρνηση γενναία μέτρα υπέρ της δημοσιογραφίας. Η παθογένεια στα ελληνικά ΜΜΕ δεν είναι μόνο οι άδειες και τα κανάλια των νταβατζήδων. Είναι η δημοσιογραφία που είναι σε συνεχή και χρόνια ομηρία για διάφορους λόγους.
Ο δημοσιογράφος οφείλει να γράφει και να λέει όσα πιστεύει. Όποιος διαφωνεί μπορεί να καταφύγει σε διάψευση ή νομικά μέτρα. Αλλά δεν μπορεί να έχει τη συνδρομή τυποκτόνων νόμων. Άλλωστε η νομική στάθμιση μεταξύ της προσωπικότητας κάποιου και της ελευθερίας του Τύπου, είναι υπερ του υπέρτατου κοινωνικού αγαθού που δημιουργούν οι και προστατεύουν οι συνταγματικές ελευθερίες. Καλύτερα να αδικηθεί κάποιος παρά να μην υπάρχει ελεύθερος Τύπος στο όνομα της νομιμότητας.
 

To κουτί της Πανδώρας